Blue Velvet (Mavi Kadife) | Film Yorumu

Yönetmen: David Lynch 

Senarist: David Lynch 

Yapımı: 1986 - ABD

''Bir rüya görmüştüm. Seninle tanıştığım gece. Rüyada, dünya bizimdi... ve dünya karanlıktı çünkü hiç nar bülbülü yoktu. Çünkü nar bülbülü aşkı temsil eder. Ve çok uzun bir zaman sadece karanlık vardı. Ve sonra aniden... binlerce nar bülbülü serbest kaldı. Sonra aşağı doğru uçtular ve göz kamaştırıcı aşk ışığını getirdiler. Ve aşkın fark yaratacak tek şey olduğu açıkça görüldü... ve fark yarattı. Sanırım bunun anlamı... nar bülbülleri gelene kadar zorluk olacak.''

Kaynak: Pinterest

''Dünya ne garip bir yer!''

Film, genç bir adamın kendini suçlarla dolu bir olay örgüsünün içinde dedektiflik yaparken bulmasını konu ediniyor. Üniversite sonrasında evine dönen Jeffrey (Kyle MacLachlan) babasının sağlık durumunun bozulması üzerine baba mesleğini sürdürmeye başlar. Genç adam yaşadığı kasabayı gezerken kırsal alanda kesilmiş bir kulakla karşılaşır ve bu kulağı ahbabı olduğu kasabanın polisine\ dedektifine götürür. Olayın akıbeti hakkında bilgi edinmek isteyen genç adam, polisten bilgi alamaz. Ancak polisin kızı Sandy (Laura Dern) soruşturmanın detaylarını bilmektedir. Sandy'nin bildiklerini Jeffrey ile paylaşması üzerine genç adam kesik kulak mevzusunun derinliklerine, Sandy'nin de yardımıyla, iner. Genç adamı hüzünlü ve yalnız bir şarkıcı, psikopat ve sapkın bir suçlu ve kasabaya yayılmış bir suç örgütü karşılamaktadır. Film boyunca sıkıcı hayatından sıyrılan genç dedektifin yaşadıklarını izleriz.

+ Hep gizli kalan şeyleri görüyorum. Kendimi bu gizeme kaptırdım. Gizemin ortasındayım. Her şey bir sır.

- Gizemden bu kadar çok mu hoşlanıyorsun?

+ Evet. Sen de bir gizemsin. Senden de... çok hoşlanıyorum.

Filmin giriş sekansında bizleri Amerikan filmlerinden aşina olduğumuz bir örnek dubleks bahçeli evlerden oluşan bir sokaktaki, çiçeklerle dolu bir ev karşılar. Yaşlı kadın televizyon izlemekte, eşi olduğunu tahmin ettiğimiz yaşlı adam bahçeyi sulamaktadır. Hayatlarının herhangi bir gününün herhangi bir anındaki sıradanlığı yaşayan bu yaşlı çiftin yaşamı tek bir aksaklıkla değişir. Yaşlı adam yere düşer ve kriz geçirir. Bu noktada kameranın açısı değişir. Bizleri yeryüzünün renginden yeraltının karanlığına çeker. Çiçeklerle başlayan sahne, birbiri üstüne kümelenmiş böceklerle son bulur.

Bu sahne aslında filmin ana temasını özetler niteliktedir. Filmde kasaba hayatının biraz iç bayan sıkıcılığını izleyiciler olarak hissederiz. Her şey çok düzgün, çok yolunda ve çok renkli görünür. Ne zaman ki Jeffrey, kendisini maceranın kollarına atar, biz izleyiciler de o zaman kullanılan renklerin ve kamera hareketlerinin hızlandığını fark ederiz. Jeffrey muhtemelen görece hareketli bir yaşamdan doğduğu kasabaya dönmüştür. Bu nedenle olacak, aslında evi olan bu kasabayı bir turist gibi turlarken bulduğu kesik kulak onu heyecanlandırır. Çünkü bu kulak, renklerin değişmesi demektir.

Jeffrey kendini bir anda hem bir suç örgütünün içinde esir, hem de hüzünlü ve yalnız bir kadının kahramanı olma potansiyelinde bulur. Bu genç adam için aslında Dorothy (Isabella Rossellini) karakteri de bir çeşit yeni bir soluktur. Dorothy'nin başı sapkın bir mafya lideriyle derttedir. Bu adam oldukça belalı, eli kolu uzun, üstüne bir de akıl hastası bir adamdır. Sapkın isteklerini Dorothy'i tehdit ederek bu genç kadın üzerinde gerçekleştirir. Filmin bu sahnelerinin oldukça rahatsız edici olduğu uyarısını da tam bu noktada geçmeliyim.

Jeffrey'in yaşadığı durum dedektifin kızı olan Sandy için de geçerlidir. Sandy de edilgen bir yolla da olsa bu tehlikeli maceranın içerisinde olmaktan keyif alır. Sıradan yaşamının içinde onu merakta bırakan bir değişikliktir bu. Aslında Jeffrey ile Sandy birbirleriyle uyumlu ortaklardır ancak biri (Jeffrey) bu macerada etkin rol alırken, diğeri (Sandy) sadece dış bir uyaran olarak yardımcı oyuncu şeklinde maceraya katılır. Jeffrey için bu olay başlangıçta çözmek istediği bir gizemken, zamanla kendi duygu karmaşasını tanımlamaya çalıştığı bir çelişkiye dönüşür. Bir yanda kendisinden başka kimsesi olmayan güzel ve acı çeken bir kadın imgesi, diğer yanda ise onunla ortaklık eden ve ona yardımcı olan Sandy... Bu durum, filmin aşk ikilemi barındıran noktasıdır. Çünkü bu film bir noktada Jeffrey'in de hikayesini anlatmak zorundadır.

Her ne kadar ana karakterler Jeffrey ile Dorothy olarak karşımıza çıksalar da, psikopat kötü adam olan Frank (Dennis Hopper) karakterinin hikayesi de baştan sona koruduğu gizemiyle dikkat çekmektedir. Sapkın ve hasta bir kişilik olarak karşımıza çıkan bu acımasız karakter aslında filmin başından sonuna kadar gizemini korumaktadır.

Filmin son sahnelerine geldiğimizde aslında karakterlerle birlikte tam bir daire çizdiğimizi fark ederiz. Bizi filmin giriş sahnesine çok benzer sahneler karşılar. Filmin başlangıcında gördüğümüz renkli dünya geri dönmüştür. Filmin başlangıcında yere bakarak yürüyen genç adamın yüzü artık gökyüzüne dönüktür. Artık macera bulunmuş, yaşanılmış ve eve (içe) dönüş gerçekleşmiştir. Nitekim film boyunca karşımıza çıkan zıtlıklar son sahnede de manidar bir şekilde göze çarpar. 

Filmde umudu simgeleyen nar bülbülü (Kızılgerdan) ağzında bir böcekle pencere kenarına (eve) konar. Jeffrey'in teyzesi, bir kuş dahi olsa bir canlının bir böceği nasıl yiyebildiğini sorgular. Bu karakter evden hiç çıkmamış bir karakterdir ve dolayısıyla tiksinti sembolü olarak gösterilen böceği yadırgar. Oysa Jeffrey ile Sandy kuşu (umudu ve aşkı) ağzındaki böcekle bir bütün olarak doğallıkla görürler. Onlar hayatta tiksinti veren durumları gözleriyle görmüşlerdir; bu nedenle kuşun ağzındaki böcekten iğrenmezler.

''Nerede benim rüyam?''

Yapım yılını düşündüğümüzde (1986) fazlasıyla cesur ve farklı bir film olduğunu düşünüyorum. Ancak günümüze geldiğimizde film hala klasikliğini koruyacak olsa da, konu ve akış sıradanlaşıyor ve belki yer yer sıkıcılaşıyor. Yine de ben baştan sona ilgiyle izledim. Film bir dedektiflik öyküsünün ötesinde, psikolojik gerilimin ön planda olduğu bir akışa sahip. Ancak karakterlerin iç dünyalarının derinliklerinin daha çok ön plana çıkarılmasını şahsen isterdim. Sadece psikopat kötü adamı kastetmiyorum; ben Jeffrey'in yaşadığı bunalımı ve gerilimi veya Dorothy'nin bastırdığı duygularını daha derinlemesine izlemek isterdim.

SPOILER!!!

Şunu eklemezsem vallahi billahi içimde kalacak. Seni de unutmadım Jeffrey Beyyyy. Şimdi Jeffrey'in şarkıcı kadından etkilenmesini ve kahraman rollerine girmesini, hatta bu kadına fiziksel çekim duymasını bile anlayabiliyorum. Hatta birlikte olmalarını bile kabul edebiliyorum. Ama sen bir yanda Dorothy ile bunları yaşarken, diğer yanda her şeyden habersiz, üstelik aklında başka hoşlandığı çocuk olduğunu söyleyen kızcağız Sandy'e neden senden hoşlanıyorum diyorsun ki! Hayır yani Sandy birkaç kez net bir şekilde uyardı da seni be oğlum. Olmaz dedi, benim aklımda başkası var dedi... Git dedi hatta. Ama sen, sen... Kızın peşini bırakmadın, zorla kızın aklına soktun kendini. Yatacak yerin yok vallahi. Yine hadi iyisin de kız seni gerçekten sevdi, endgame siz oldunuz ama puuuu sana. Ama bunun böyle olacağı da belliydi hani. Dorothy'i sahnede ilk kez izlediklerinde yanında Sandy olmasına rağmen Jeffrey kadına kitlenmişti, bi kal gelmişti, ağzının suyunu gördüm hatta... Sonra da gitti Sandy'e ''sen gizemlisin'' bilmem ne... Diğer yandan Doroth'e de seni bırakmayacağım diye hava civa sıkıyor. Hayır bir portal açılsa, filme ben girsem bana bile yürürdü bu Jeffrey sen farklısın diye... Ulan Jeffrey yeşil bayrak görünümlü kırmızı bayraksın anlamadık sanma. Tabi ki burada da kullanılan renklerden, karakterlerin kişiliklerine kadar aslında bir ikilik ve dolayısıyla zıtlık göze çarpıyor ama günün sonunda Jeffrey beyimizin yaptığı haklı çıkmıyor... :)

SPOILER BİTTİ!!!

BLUE VELVET (1986) | Official Trailer için tıklayabilirsiniz.

Isabella Rossellini: Blue Velvet / Blue Star / Blue Velvet (reprise)

Blue Velvet Soundtrack için tıklayabilirsiniz.

Not: Bu film yorumu yazısı reklam değildir, film önerisidir.